:

ವರದಿಗಾರರು : ಪ್ರಜ್ವಲ್ ಎಚ್ || ಸ್ಥಳ : ದಾವಣಗೆರೆ
ವರದಿ ದಿನಾಂಕ : 18-12-2025

ಭಾರತದ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ರಾಮಬಾಣ: ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ - ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ನೋಟ

ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ??

ಇಂತ ಅನೇಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಬಂದು ಮರೆಯಾಗಿಬಿಡುತ್ತವೆ‌. ಆದರೆ ಅದನ್ನ ತರ್ಕಬದ್ಧವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದಾಗ ಹೊಳೆದ ಉಪಾಯವೇ ಇಂದಿನ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ

ರ್ಕಾರ ದೆಹಲಿಯಿಂದ 1 ರೂಪಾಯಿ ಕಳುಹಿಸಿದರೆ, ಹಳ್ಳಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಜೆಗೆ ತಲುಪುವುದು ಕೇವಲ 15 ಪೈಸೆ ಮಾತ್ರ" - ಇದು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು.

ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದರೂ, ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಹಾವಳಿ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಈಗ ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಿದೆ, ಅದೇ "ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್" (Blockchain). ಇದನ್ನು ಕೇವಲ 'ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕರೆನ್ಸಿ' ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಡಿ; ಇದು ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಬಲ್ಲ "ಡಿಜಿಟಲ್ ಸತ್ಯ"

ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಎಂದರೇನು?

ಸರಳ ಉದಾಹರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಉದಾಹರಣೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಬರೆದಿಡಲು ಒಬ್ಬ ಲೆಕ್ಕಪಾಲ (Accountant) ಇದ್ದಾನೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಿ. ಆತ ಲಂಚ ಪಡೆದು ಲೆಕ್ಕದ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ತಿದ್ದಬಹುದು. ಇದು ಈಗಿನ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ (Centralized) ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಆದರೆ, ಊರಿನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲೂ ಒಂದೊಂದು ಲೆಕ್ಕದ ಪುಸ್ತಕವಿದ್ದು, ಊರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆದರೂ ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿ. ಆಗ ಯಾರಾದರೂ ಒಬ್ಬರು ಮೋಸ ಮಾಡಲು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸುಳ್ಳು ಬರೆದರೆ, ಉಳಿದ ಸಾವಿರ ಜನರ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವ ಸತ್ಯಾಂಶ ಆತನ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್.

ಬ್ಲಾಕ್ (Block): ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವ ಜಾಗ. • ಚೈನ್ (Chain): ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬ್ಲಾಕ್ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. • ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ (Decentralization): ಮಾಹಿತಿ ಒಂದೇ ಕಡೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿ ಹೋಗಿರುತ್ತದೆ.

2. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ಇದರ ಬಳಕೆ ಹೇಗೆ? ನಮ್ಮ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಹೇಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ:

ಭೂ ದಾಖಲೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ (Land Registration): ಭಾರತದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 60ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಿವಿಲ್ ಕೇಸುಗಳು ಆಸ್ತಿ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ನಕಲಿ ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಜಮೀನು ಕಬಳಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. • ಪರಿಹಾರ: ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಜಮೀನಿನ ಸರ್ವೆ ನಂಬರ್ ಮತ್ತು ಮಾಲೀಕರ ಹೆಸರನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದರೆ, ಅದು ಶಾಶ್ವತ (Immutable). ಲಂಚ ಕೊಟ್ಟು ಹಳೆಯ ತಾರೀಖಿನಲ್ಲಿ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಹೆಸರನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಭೂ ದಾಖಲೆಗಳಿಗೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಬಳಸಲು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ. ಆ) ಸರ್ಕಾರಿ ಟೆಂಡರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟ್ಸ್ (Smart Contracts): ರಸ್ತೆ ಕಾಮಗಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಳಪೆ ಕೆಲಸ ನಡೆದರೂ ಬಿಲ್ ಪಾಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರ ನಡುವಿನ ಒಳ ಒಪ್ಪಂದವೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.

ಪರಿಹಾರ: ಇಲ್ಲಿ 'ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟ್' ಬಳಸಬಹುದು. ಇದು ಆಟೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ. • ಉದಾಹರಣೆ: ರಸ್ತೆ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಸೆನ್ಸರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ತೃತೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ ರಸ್ತೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಆಗಿ ದೃಢೀಕರಿಸಿದ ತಕ್ಷಣವೇ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರಿಗೆ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಸಹಿ ಅಥವಾ ಲಂಚದ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಷರತ್ತುಗಳು ಪೂರೈಸದಿದ್ದರೆ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆಯೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ! ಇ) ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ (Supply Chain): ರೈತ ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಬೆಲೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ರೈತನ ಕೈಗೆ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಹಕರು ಖರೀದಿಸುವ ಸಾವಯವ (Organic) ಆಹಾರ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸಾವಯವ ಹೌದೇ ಎಂಬ ಅನುಮಾನವಿರುತ್ತದೆ.

ಪರಿಹಾರ: ರೈತ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆದಾಗಿನಿಂದ ಅದು ಗ್ರಾಹಕರ ಕೈ ಸೇರುವವರೆಗೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತವನ್ನೂ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಬಹುದು. QR Code ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರು ಆ ವಸ್ತು ಎಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಿತು, ಯಾವಾಗ ಪ್ಯಾಕ್ ಆಯಿತು ಎಂಬ ಸಂಪೂರ್ಣ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳು ಕಲಬೆರಕೆ ಮಾಡಿದರೆ ತಕ್ಷಣ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.

ನೇರ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ (DBT) ಮತ್ತು ಸಬ್ಸಿಡಿ: ಸರ್ಕಾರದ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಹಣ ಅರ್ಹ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ತಲುಪುವಾಗ ಸೋರಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. • ಪರಿಹಾರ: ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಆಧರಿತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಐಡಿ (Digital Identity) ಬಳಸುವುದರಿಂದ, ನಕಲಿ ಫಲಾನುಭವಿಗಳನ್ನು (Ghost Beneficiaries) ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು. ಹಣ ನೇರವಾಗಿ ಬಡವರ ಖಾತೆಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ತಲುಪುತ್ತದೆ.

3. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ (Visibility to All) ಈಗಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಡತಗಳು ಧೂಳು ಹಿಡಿದು ಕಪಾಟಿನಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು (RTI) ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದರೂ ಉತ್ತರ ಸಿಗುವುದು ಕಷ್ಟ. ಆದರೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು "ಗಾಜಿನ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಂತಿದೆ".

ಪಬ್ಲಿಕ್ ಲೆಡ್ಜರ್ (Public Ledger): ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯವಹಾರವೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. 2. ರಿಯಲ್ ಟೈಮ್ ಮಾಹಿತಿ: ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಊರಿನ ಕೆರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ 10 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಆ ಹಣ ಈಗ ಯಾವ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ? ಗುತ್ತಿಗೆದಾರ ಎಷ್ಟು ಹಣ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ? ಆತ ಕೆಲಸ ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದಾನೆಯೇ? ಈ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀವು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕುಳಿತು ಮೊಬೈಲ್ ಆಪ್ ಮೂಲಕ ಲೈವ್ ಆಗಿ ನೋಡಬಹುದು. 3. ನಂಬಿಕೆ: ಇಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಯಾರೋ ಒಬ್ಬ ಅಧಿಕಾರಿ ಬರೆದಿದ್ದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸಿಸ್ಟಮ್ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನರಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.

ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ದಾರಿ ??

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಕೆಲವು ಸವಾಲುಗಳಿವೆ: • ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆ. • ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಚಲಾಯಿಸಲು ಬೇಕಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಕ್ತಿ. • ಭ್ರಷ್ಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರೋಧ. ಆದರೆ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ನೀತಿ ಆಯೋಗ (NITI Aayog) ಈಗಾಗಲೇ 'Blockchain Strategy Part 1' ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದು, ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆಗೆ ನೀಲನಕ್ಷೆ ತಯಾರಿಸಿದೆ.

ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ (Security and Reliability) ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಅನ್ನು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಅದರ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. 1. ಹ್ಯಾಶಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ದಾಖಲೆಗಳ ರಕ್ಷಣೆ (Protection via Hashing): ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ದಾಖಲಾಗುವಾಗ, ಪ್ರತಿ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗೆ ಒಂದು ಅನನ್ಯ 'ಹ್ಯಾಶ್' (Hash) ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹ್ಯಾಶ್ ಎಂದರೇನು?: ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟ್ ಇದ್ದಂತೆ. ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ದತ್ತಾಂಶ (Data) ಎಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡದಿದ್ದರೂ, ಅದನ್ನು $f(x)$ ಎಂಬ ಗಣಿತದ ಸೂತ್ರದ ಮೂಲಕ ಸಣ್ಣ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೋಡ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭದ್ರತೆ ಹೇಗೆ?: ಯಾರಾದರೂ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕೇವಲ ಒಂದು ಅಕ್ಷರವನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ, ಆ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಹ್ಯಾಶ್ ಕೋಡ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಉಳಿದ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಜೋಡಣೆ (Link) ತಪ್ಪಿಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಜಾಲಬಂಧಕ್ಕೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.

2. ಬ್ಲಾಕ್ ಜೋಡಣೆ (Chaining) ಮತ್ತು ಕನ್ಸೆನ್ಸಸ್ (Consensus): ಪ್ರತಿ ಹೊಸ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ, ಅದು ಹಿಂದಿನ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಹ್ಯಾಶ್ ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದೇ 'ಚೈನ್' (ಸರಪಳಿ) ಆಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. • ಭದ್ರತೆ ಹೇಗೆ?: ಒಂದು ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ, ಮುಂದಿನ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳು ಅಸಿಂಧುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ (Invalidate). ಹ್ಯಾಕರ್ ಇಡೀ ಸರಪಳಿಯನ್ನೇ ತಿದ್ದಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಬಹುತೇಕ ಅಸಾಧ್ಯ. 3. ನೋಡ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ವಯಂ-ಮರುಪಡೆಯುವಿಕೆ (Self-Recovery through Nodes): ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನ ಮಾಹಿತಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಸರ್ವರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅದು ಜಾಲಬಂಧದಲ್ಲಿರುವ ಸಾವಿರಾರು 'ನೋಡ್‌ಗಳು' (Nodes - ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು) ಅಥವಾ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಹೋಗಿರುತ್ತದೆ.

ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ತಡೆ: ಒಂದು ವೇಳೆ ದುಷ್ಕರ್ಮಿಗಳು ಕೆಲವು ನೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿ ಮಾಹಿತಿ ಬದಲಿಸಿದರೂ, ಉಳಿದ ಸಾವಿರಾರು ನೋಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸರಿಯಾದ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ.

ಸ್ವಯಂ-ಮರುಪಡೆಯುವಿಕೆ: ಹ್ಯಾಕ್ ಆದ ನೋಡ್ ತಕ್ಷಣವೇ ಉಳಿದ ಬಹುಮತದ (Majority) ನೋಡ್‌ಗಳಿಂದ ಸರಿಯಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ತನ್ನ ತಪ್ಪನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 'ಕನ್ಸೆನ್ಸಸ್ ಮೆಕಾನಿಸಂ' (Consensus Mechanism) ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. 4. ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಹಿ ಮತ್ತು ಗೌಪ್ಯತೆ (Digital Signatures and Privacy): ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ 'ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಹಿ' ಮೂಲಕ ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಹೆಬ್ಬೆರಳ ಗುರುತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಾಹಿತಿ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ (Privacy), ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾಡಿದ ವ್ಯವಹಾರ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪದಕೋಶ (Technical Glossary) • ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಫಿ (Cryptography): ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ರಹಸ್ಯ ಸಂಕೇತಗಳ ಮೂಲಕ ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸುವ ವಿಜ್ಞಾನ. • ಹ್ಯಾಶ್ (Hash): ಮಾಹಿತಿಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟ್. ಮಾಹಿತಿ ಬದಲಾದ ಕೂಡಲೇ ಹ್ಯಾಶ್ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. • ನೋಡ್ (Node): ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್. ______________ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಕೇವಲ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಆಂದೋಲನ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಹೇಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಕ್ರಾಂತಿ ಮಾಡಿತೋ, ಹಾಗೆಯೇ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ "ನಂಬಿಕೆಯ ಕ್ರಾಂತಿ" (Trust Revolution) ಮಾಡಲಿದೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ರಹಿತ, ಪಾರದರ್ಶಕ ನವ ಭಾರತ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿಯಾಗಬಲ್ಲದು.