ಮೂಲ ವಚನ ಅನುವಾದ
ಅಶೋಚೋ ನಿರ್ಧನಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಚ್ಯ: ಪ೦ಡಿತ ಬ೦ಧವಃ |
ಅಶೋಚಾ ವಿಧವಾ ನಾರೀ ಪುತ್ರ ಪೌತ್ರ ಪ್ರತಿ ತಾ		 ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದವರು ದರಿದ್ರನಾದರೆ, ಶೋಕಪಡತಕ್ಕುದಲ್ಲ, ಪಂಡಿತನು ಬಂದವರೊಡನೆ ಶೋಕಪಡತಕ್ಕುದಲ್ಲ. ವಿಧವೆಯಾದ ಹೆಂಗಸು ಸುತ್ರ ಪೌತ್ರವತಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಶೋಕ ಪಡಬಾರದು.
ಅವಿದ್ಯ: ಪುರುಷಃ ಶೋಚ್ಯ ಕೋಚ್ಯಂ ಮೈಥುನ ಮದ್ರಜನಿರಾಹಾರಾ ಬ್ರೆಜಾ; ಶೋಚಾಚಂರಾಜ್ಯವ:ರಾಜಕಂ ವಿದ್ಯಾಹೀನ ಪುರುಷನ ಕುರಿತು ಚಿಂತೆ ಪಡಬೇಕು, ಸಂತಾನ ಪಡೆಯದೆ ಮೈಥುನನ ಕುರಿತು ಚಿಂತೆ ಪಡಬೇಕು , ನಿರಾಹಾರಿಗಳಾದ ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ರಾಜಾನು ಶೋಕಪಡಬೇಕು. ಅರಾಜಕೀಯ ರಾಜ್ಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಶೋಕದಡಬೇಕು.
ಕಲೀನೈ: ಸಹ ಸ೦ಪರ್ಕ೦ ಪ೦ಡಿತೈ ಸಹ ನಿತ್ರಕ | ಕಳ್ಳನಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯ ಧರ್ಮ' ಎ೦ದರೆ ಅವನಿಗೆ ಯಾವ ಧರ್ಮಭೀತಿಯೂ ಇರುವದಿಲ್ಲ. ದುಷ್ಟನಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯ ಕ್ಷಮೆ ಕ್ಷಮೆಯೇ ಇಲ್ಲ,ವೇಶ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ, ನಿಜವಾದ ಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲಿ? ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಲ್ಲವೆಂಕಾಮಾಂಧರಿಗೆ ಸತ್ಯನಿಷ್ಟತೆ ಎಲ್ಲಿ? ಅವರೆಂದೂ ಸತ್ಯನುಡಿಯುವುದಿಲ್ಲವೆ೦ದ
ತಸ್ಕರ ಕಾತೋ ಧರ್ಮೋ ದುರ್ಜನ ಕುತಃ ಕ್ಷಮಾ? | ವೇಶ್ಯಾನಾಂಚ ಕುತಃ ಸ್ನೇಹ ಕುತಃ ಸತ್ಯಂಚ ಕಾಮಿಸ್ವಮ್ | ಪ್ರೇಷಿತಸ್ಯ ಕುಳೋ ವಾ ಕಿಸನ ಕುಕೋ ಸುಖ | ಶ್ರೀಣಾಂ ಕುತಃ ಸತೀಶ್ವ? ಕುತೋ ಮೈಶ್ರೀ ಬಲಸ್ಯವಸೇವಕನಾದವನಿಗೆ ಮಾನವೆಲ್ಲಿ? ಕದ ಸ್ವಭಾವದವನಿಗೆ ಸುಖವೆಲ್ಲಿರುವುದು. ಎಂದಿಗೂ, ಸುಖವಿಲ್ಲ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸತ್ವವೆಲ್ಲಿ? ದುರ್ಜನನೊಡನೆ ಸ್ನೇಹವೆಲ್ಲಿ? ಸೌಹೃದ್ಯವಿಲ್ಲೊ೦ದರ್ಥ
ಬಲ ಮರ್ಬಸ ಮೌನಿ, ರಾಣಾಮನೃತ ಬಲ ಬಲಹೀನರಿಗೆ ಅರಸನೇ ಬಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅಳುವುದೇಬಲವು ವನವೇ ಪರಿಗೆ ಬಲವು
ಯೋ ಧ್ರುವಾಣಿ ಸ೦ತ್ಯಜ್ಯ ಅಧ್ರುವಂ ಹರಿಸೇವಕೇ | ಧ್ರುವಾಣಿ ಹಸ್ಯ ನಶ್ಯಂತಿ ಅಥವ ನಷ್ಟಮೇವ ಚ ಅಸತ್ಯವೇ ಚೋರರ ಯಾವನು ಅಪ್ಪಿಕವಾದುದನ್ನು ಪ್ರಜೆ, ಅನಿಶ್ಚಿತವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸು ವನೋ ಅ೦ಥವಕ ನಿಶ್ಚಿತವಾಹ ವಸ್ತುಗಳು ನಾಶಹೊ೦ದುತ್ತವೆ. ಅನಿಶ್ಚಿತ ವಾದುದು (ಭವಿಷ್ಯವೆಂದರ್ಥ) ಅ೦ತ ನನ್ನವೇ, (ಅನಿಶ್ಚಿತವಾದುದನ್ನುಆಶ್ರಯಿಸುವುದರಿ೦ದ
ಭವಿಷ್ಯತ್ ಪ್ರತಾರೆಯ ನಾಹಿಸುವುದೇ ಬ ಶುಷ್ಕ, ಮಾ೦ಸಂ ಸ್ತ್ರೀಯೋ ವೃದ್ಧಾ ಬಾಲಾಕ ಸ್ಮರಣ೦ ದಧಿ | ಪ್ರಭಾತೇ ಮೈಥುನಂ ನಿದ್ರಾ ಸದ್ಯ: ಪ್ರಾಣ ಹರಾಣಿ ಹಟ್ ಒಣಗಿದ ಮಾ೦ಸ ತಿನ್ನುವುದು, ಮುದುಕಿಯರೊಡನೆ ಅನುರಾಗ, ಕನ್ಯಾರಾಶಿ ಸೂರ್ಯ ಕಿರಣ ಸೇವನ, ನವ ಮೊಸರು, ಪ್ರಾತಃಕಾಲದ ಮೈಥುನ- ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆ- ಈ ಅರ: ಮನಷ್ಯನ ಆಯುಷ್ಯವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಸದ್ಯೋ ವಾಸಂ ನವಾನ್ನ೦ಚ ಬಾಲಾಶ್ರೀ ಕ್ಷೀರ ಜನ | ಧೃತವ: ಸ್ತೋದಕ೦ಚೈವ ಸದ್ಯಃ ಪ್ರಾಣಕರಾಣಿ ಪಟ್ ನವ ಸಾ೦ಸ, ನವ ಆಹಾರ ಭಕ್ಷಣ, ಯುವತಿ, ಕ್ಷೀರಪಕ, ನೃತ ಪಾನ, ಬಿಸಿನೀರು- ಈ ಆರು ಪ್ರಾಣ ಪೋಷಕಗಳಾಗಿವೆ.
ಸಿಂಹಾದೇಕಂ ಒರದೇ ಕ ಷಟ್ ಶುನಸ್ತಿಣಿ ಗರ್ದಭಾತ್ | ಸಿ೦ಹದಿ೦ದ ಒ೦ದು ಗುಣವನ್ನು, ಬಕದಿ೦ದ ಒ೦ದನ್ನು, ನಾಯಿ ದಿ೦ದ ಅರನ್ನು, ಕತ್ತೆಯಿ೦ದ ವರನು, ಕಾಗೆಯಿ೦ದ ಹಲ್ಕನ್ನು ಕೋಳಿಯಿ೦ದ ಅತು. ಹೀಗೆ ಗುಣಗಳನ್ನು ಕಲಿಯತಕ್ಕದ್ದು,
ಪ್ರಭೂತ ವೆಲ್ಪ ಕಾರ್ಯ ವಾ ಯೋ ನ: ಕರ್ತುವಿಹೃತಿ | ಸವೆಕ್ ಯನ ಸಕ್ ಕುರ್ಯಾತ್ ಸಿಂಹಾದೇಕಂ ಪ್ರಕೀತಿ ಯಾವ ಮನುಷ್ಯನು ಮಕಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಥವಾ ಅಲ್ಪ ಕಾಯ ವನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಲಿಚ್ಛಿಸುತ್ತಾನೋ ಅದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟು ಮಾಡತಕ್ಕದು. ಈ ಒ೦ದು ಗುಣವನ್ನು ಸಿ೦ಹದಿ೦ದ ಕಲಿಯ ತಕ್ಕದ್ದ ಸಿಂಹವು ಹೇಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾರ್ಯವನ್ನಾದರೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಾಧಿಸಿಮಾಡು ವುದೋ ಹಾಗೆಯೇ ಎಲ್ಲರೂ ಕಾರ್ಯವನ್ನಾರ೦ಭಿಸಿ ಸಾಧಿಸಬೇಕೆ೦ದ
ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಸ೦ಯಮ್ಮ ಬಳವತ್ ಪತಿತೋ ಜನಃ | ಕಾಲದೇಶಿ ಹಸನ್ಮಾನಿ ಸರ್ವಕಾರ್ಯಾಗೆ ಸಾಧಯೇಶ್‌ ಮನುಷ್ಯನು ಎಲ್ಲಾ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟು, ಬಕ ಗ೦ಜಿ ತನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಆಯಾ ದೇಶ ಕಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಸುಲಭ ವಾದ ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಇದೆ ಬಕದಿ೦ದ ಕಲಿಯು ತಕ್ಕ ಗುಣ, ಬಕಪಕ್ಷಿಯು ಹೇಗೆ ಯಥಾಸಮಯ ಯಥಾ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ಕೊ೦ಡು ಮತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಹಿಡಿದು ತಿನ್ನುವುದೋ ಹಾಗೆಯೇ ಮಾನವನು ಕಾಲದೇಶಗಳನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ ದಲೆ ಚರಿತಾರ್ಥವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ೦ಬುದು ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಬಹ್ವಾಶೀ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಂತುಷ್ಟ; ಸನಿದ್ರ ಶೀಘ್ರಜೇಕನಃ | ಪ್ರಭುಭಕ್ತಿತ್ವ ಹೊರಪ್ಪ ಜ್ಞಾತವ್ಯಾಃ ಸಟ್ ಕನೋಗುಣ : ತನ್ನ ಯಜಮಾನನ ಅನೇಕ ಆಶೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದು, ಸ್ವಲ್ಪದ ರಿ೦ದಲೇ ಸಂತುಷ್ಟನಾಗಿರುವುದು, ಸುಖವಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸುವುದು, ಆದರೆ ಪಕ್ಕನೆ ಎಚ್ಚರ ತಿಳಿಯುವುದು, ಸ್ವಾಮಿಭಕ್ತನಾಗಿರುವುದು, ಹರವಾಗಿರುವುದು ఈ ఆరు గుణగళు ప్రాయమల్లియణ శ్రీని(ళియల్లియు ఇన ಗಳ ದೃಷ್ಟಾ೦ಶದಿ೦ದ ಈ ಗುಣಗಳನ್ನು ಕಲಿಯತಕ್ಕದ್ದು ಎ೦ದು
ಅಮಂ ರಜೇದಾರ ಶ್ರೀಕೋಹ೦ ಚ ನ ನಿ೦ದ | ಸಂತೋಷ ಸ್ತಥಾ ನಿತ್ಯಂ ಶ್ರೀಣಿ ಶಿಕ್ಷಣ್ ಗರ್ದಭಾತ್ ವಿಶಾವವಿಲ್ಲದೆ, ಭಾರವನ್ನು ಹೊರುವ ಶೀತೋಷ್ಣ (ಎ೦ದರೆ ಚಳಿ ಸೆಕಿಗಳ ಪ್ರೊ ಹಂಗೆಣಿಸದಿರುವ ಮತ್ತು ಯವಾಗಲೂ ಸ೦ಕಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಈ ಮೂರು ಗುಣಗಳನ್ನು ಕತ್ತೆಯ ದೃಷ್ಟಾ೦ತದಿ೦ದ ಕಲಿಯುತಕ್ಕದ್ದುತಾತ್ಪರ್ಯ: ಈ ದೃಷ್ಟಾ೦ತದಿ೦ದ ಅವಿಶ್ರಾಮವಾಗಿ ದುಡಿಯುವುದೂ ಶೀತ ಗ್ರೀಷ್ಮಾಜ್ಞಾನವು, ಸತತ ಸಂತೋಷಶಾಲಿಗೆ ಲಭಿಸುವುವು.
ಗೂಢ ಮೈಥುನ ಧರ್ಮ೦ ಚ ಕಾಲೇಕಲೇ ಚ ಸ೦ಗ್ರಹ | ಆ ಪ್ರಮಾದಮನಾಲಸ್ಯಂ ಚತು: ಶಿಕ್ಷಕ ವಾಯಸಾನ್ ಗೂಢವಾದ ರತಿ ಧರ್ಮಜೀವನ, ತಕ್ಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ೦ಗ್ರಹಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಲಸ್ಯವಿಲ್ಲದಿರುವ ಈ ನಾಲ್ಕು ಗುಣಗಳನ್ನು ಕಾಗೆಯಿ೦ದ ಕಲಿಯ ತಕ್ಕದ್ದು.ಕಾಗೆಯ೦ತೆ ರತಿ ಧರ್ಮವನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ, ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಧನ ಸ೦ಚಯವನ್ನೂ, ಸಾವಧಾನವನ್ನೂ, ಅಲಸ್ಕತ್ಯಾಗವನ್ನೂ ಮಾಡು ವುದು ಕರ್ತವ್ಯವೆ೦ಬ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಯುದ್ಧಂ ಚ ಪ್ರಾತರ:ಜ್ಞಾನಂ ಭೋಜನ ಸಹಬ೦ಧುಭಿಃ | ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವ, ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಏಳುವ, ಬ೦ದುಗಳೊಡನೆ ಭೋಜನ ಮತ್ತು ಆ ಗತ್ತಿಗೆ ತುತ್ತಾದ ಸ್ತ್ರೀಯರ ರಕ್ಷಣೆ ಈ ನಾಲ್ಕನ್ನು ಕಳಯಿ೦ದ ಕಲಿಯತಕ್ಕದ್ದು. ಕೋಳಿಯು ಹೇಗೆ ಯುದ್ಧ, ಪ್ರಾತರು ಜ್ಞಾನ, ಬ೦ಧು ಸಹಭೋಜನ, ಆ ನನ್ನ ರಕ್ಷಣಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದೋ ಹಾಗೆಯೇ ಎಲ್ಲ. ಮನುಷ್ಯನೂ ಆಯಾ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದೆಂಬ ಹಾಸ್ಪ ರ್ಯವು
ಕೋತಿಭಾರ ಸವ ರ್ಥಾನ1೦? ಕಿ೦ ದೂತ ವ್ಯವಸಾಯಿನ1೦? | ಕೋ ವಿದೇಶ: ಸವಿದಾನಾ? ಈ ಹಃ ಪ್ರಿಯವಾದಿನ? ಶಕ್ತರಿಗೆ ಯಾವುದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾರವಾಗಿದೆ? ಯಾವುದೂ ಭಾರವಾ ಗಿಲ್ಲವೆ೦ದರ್ಥ, ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ದೂರ ಯಾವುದು? ಯಾವ ದೇಶದೊಡನೆ ಯಾದರೂ ವ್ಯಾಪಾರವು ದೂರವಿಲ್ಲೆಂದರ್ಥ. ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ವಿದೇಶವಾ ವುದು) ಸರ್ವತ್ರವೂ ಅವರು ಪೂಜ್ಯರಾಗಿರುವರು. ಪ್ರಿಯವಾದಿಗಳಿಗೆ ಶತ್ರು ಯಾರು? ಯಾರೂ ಇಲ್ಲವೆಂದರ್ಥ, ವರ್ಗವೆಂದು ಹೇಳಿಯದೆ.. ಇಂದ್ರಿಯ ಜಯವು ಸಂಸತ್ತಿನ ಮಾರ್ಗವು
ನ ಚ ವಿದ್ಯಾ ಸಮೋ ಬ೦ಧುನ ಚ ವ್ಯಾಸಶೋಕಪುಟ ವಿದ್ಯೆಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಬ೦ಧು ಬೇರೆ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ - ರೋಗಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾದ ಶತ್ರುಸಿಲ್ಲ, ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿರುವ೦ಥ ಸ್ನೇಹಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾದ ಸ್ನೇಹವಿಲ್ಲ, ದೇವರಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದ ಬಲವಿದಿಲ್ಲ.ಭೂಮಿಗೆ ಸಮುದ್ರ, ಆವರಣವಾಗಿದೆ. ಮನೆಗೆ ಪ್ರಾಕಾರವೇ ಆವ ರಣ, ದೇಶಗಳಿಗೆ ರಾಜನೇ ಆವರಣ ಎ೦ದರೆ ದೇಹಗಳು, ರಾಜರಕ್ಷಿತ ವಾಗಿದೆ ಎ೦ದ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಚರಿತ್ರವೇ ಅವರಣವು ಯಾವ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಚಾರಿತ್ರ್ಯವೇ ಆವರಣವಾಗಿದೆಯೋ ಅಂಥವರು ಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಯು ತುಪ್ಪದ ಕೊಡದ೦ತೆ, ಎ೦ದರೆ, ಅತಿ ಕೋಮಲ ಸ್ವಭಾವ ವಸನೇ ಒ೦ದು ಇಬ್ಬನದಲ್ಲಿ ತುಪ್ಪವನ್ನ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಇಡಬಾರದು. 1957ಯರಿಗೆ ಆಹಾರವು ಇಮ್ಮಡಿಯ, ಮತ್ತು ಬುದ್ದಿಯು ನಾಲ್ಕು ಪಾಲ ಉದ್ಯೋಗವು ಅಂತ ಪಾಲೂ ಮತ್ತು ಕಾವುವು ಎಂಟು ಪಾಲ ಎ೦ದು ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. || ೮ |ಸಮಾನಕಾಲದವನಾದರೂ (ಸಮುಜ್ವಲ ಕಲೋತ್ಪನ್ನನಾದರು) ನಿಥಕ ನಾದರೆ ೨ರ ಕೃರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ||ಹಳೆ ಅಕ್ಕಿ, ಇನ್ಮಾದಿ -ಹಾರಗಳನ, (ನಿರೋಸವಾಗಿ) ವಯ ಇದ ಹೆ೦ಡತಿಯನ್ನೂ ಸಂಗ್ರಾಮದಿ೦ದ ಜಯಶೀಲವಾಗಿ ಮನೆಗೆ ಹಿ೦ಸಿ
ಅಸಂತುಷ್ಟ ದ್ವಿ ನಾ ಸತುಪ್ಪಾ ಇವ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ | ಸಂಜ್ಞಾ ಗಣಿಕಾ ನಷ್ಟು ನಿರ್ಲಜ್ಞಾಸ್ಥ್ಯ ಕುಲಯ ಅಸ೦ತಾಪ್ಪರಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು, ಸಂತುಷ್ಟರಾದ ಆರಸರಂತೆಯೇ ನಾಶಹೊಂದುತ್ತಾರೆ, ವೇಶ್ಯಾಸ್ತ್ರೀಯರು ಲಜ್ಜೆಯಿಂದ ವಿಫಲರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅವ೦ಶ ದತಿ ಹಿ ಕಾಣ' ಮೂಖಪುತ್ರಪ್ಪ ಬಡಿತ ||
ಅಧನೇನ ಧನ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಕೃಣವನ್ಮನ್ಯತೇ ಜಗಜ್‌ ದುಷ್ಟುಲದಲ್ಲಿ ಜನ್ಮವೆತ್ತಿದ ಅರಸು, ಮೂರ್ಖನೆ, ಪಂಡಿತನಾಗಿರುವ ಪುಕ್ರನ್ನು ಹನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದರಿದ್ರನು ಜಗತ್ತನ್ನು ಹುಲ್ಲಿನ೦ತೆ thefabbricat va ಹೇರಳವಾದ ಸಂಪತ್ತಿರುವ ವರುಷ್ಯನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಘಾತಿಯಾದರೂ ಪುಜ್ಯತೆ (ಎಲ್ಲರಿಂದ ಆರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾ, ಭಾವ), ಚಂದ್ರಸಮಾನಕಾಲದವನಾದರೂ (ಸಮುಜ್ವಲ ಕಲೋತ್ಪನ್ನನಾದರು) ನಿಥಕ ನಾದರೆ ೨ರ ಕೃರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ||
ಪುಸ್ತಕಾತು ಭೂ ವಿಜ್ಞಾ ಪರಾಸ್ತ್ರಗಳ, ಭನಂ| ಕಾರ್ಯಕಾಲೇ ಸಮುತ್ಪನ್ನೇ ನ ನಾವಿದ್ಯಾ ನ ಕಣ್ಣಿನ ಗ್ರ೦ಥಕ್ತವಾದ ವಿದ್ಯೆ, ಅನ್ಯರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಭನ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾರೆ ಅಂಥ ವಿದ್ಯೆ ಮತ್ತು ಧನ ಇವು ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಬರುವುದೇ ಇಲ್ಲ | rs 1 ಮಠಗಳಿಗೆ ಗಾಳಿಯ ಭಯ ಕಮಲಗಳಿಗೆ ಶಿಶಿರನ ಹುವಿನ ಭಯ ಪರ್ವತಗಳಿಗೆ ಸಿಡಿಲಿನ ಭಯ ಸಾಧುಗಳಿಗೆ ದುರ್ಜನರಿಂದ ಭಯವು ವಿದ್ವಾ೦ಸವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯೋಚಿಸಿ ಅರಸನಿಗೆ ಯಶಸ್ಸು (ಕೀರ್ತಿ), ಸ್ವರ್ಗನಿವಾಸಿ ಅತ್ಯಂತ ಧನಾಗನ್ನು ಈ ಮೂರು ಲಭಿಸುತ್ತವೆ. | ೫ |
ವಾಯೇ, ನಿಯೋಜ್ಯಮಾನೇ ತು ಪ್ರಯೋ ದೋಷಃ ಮಹೀಪತೇ | ಕ ೧೪೯ ಆದರೆ, ಮುಖನನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿದರೆ, ಅರಸನಿಗೆ ಅರಕೀತಿ ದೋಡಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ಸೂರ್ಯನ೦ತೆ ಚಳುಗಳ೦ತೆ ವರ್ತಿಸುವ 1957 ಬಹುಜನ ಮೂರ್ಖರ ಸಮೂಹಗಳಿ೦ದ ಗುಣಪ೦ತರ ಎಲ್ಲ ಗುಣಗಳು ಮುಚ್ಚಿ ಹೋಗುವುವು. || ೮೭ |
ಯಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ನದೀತೀರೇ ಛಾರ್ಯಾವಾಸಿ ಪರ ಪ್ರಿಯಾ | ಪುತ್ರ ವಿನಯೋ ನಾಸ್ತಿ ಮೃತವ ನ ಸ೦ಶಯ ನದೀತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯು, ಅನ್ಯರಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತಳಾಗಿರುವ ಹೆಂಡತಿ, ವಿನಯವಿಲ್ಲದ ಮಗ. ಇವರು ಮೂರು ಬಗೆಯವರು ಮೃತ್ಯುವೇ ಎ೦ಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. 1 ೮೮ |
ಆ ಸ೦ಭಾವ್ಯ೦ ನ ವ್ಯಕ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಸಿ ದೃಶ್ಯತೇ | ಶಿಲಾ ತರತಿ ಪಾನೀಯಂ ಗೀತ ಗಾಯತಿ, ವಾನರಃ ಶಿಲೆಯಿ೦ದ..ನೀರು. ಹರಿದುಬರುವುದಾದರೂ, ಮಂಗಗಳು, ಗೀತೆ ಯನ್ನು ಹಾಡುವುದಾದರೂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನೋಡಿದರೂ ಇಂಥ ಅಸಂಭವ ನೀಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸನು ಹೇಳಕೂಡದು. || ೮ || ಸುಭಿಕ್ಷ ಕೃಷ್ಣ ಕೀ ನಿತ್ಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಸುಖವರೋಗಿಣಿ | ಭಾರ್ಯಾ ಭರ್ತು: ಪ್ರಿಯಾ ಯಸ್ಯ ತಸ್ಯ ನಿತ್ಯೋತ್ಸವ ಗೃಹ ನಮ್ ||೯೦| ಕೃಷಿಕನಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಸುಭಿಕ್ಷವು, ಆರೋಗ್ಯವಂತನಿಗೆ ಯಾವಾ ಗಲೂ ಸುಖವಿರುತ್ತದೆ. ಯಾರ ಹೆ೦ಡತಿಯು ತನ್ನ ಪತಿಯನ್ನೇ ಪ್ರೀತಿಸು ತ್ತಿರುವ ಅ೦ಥ ಗೃಹಸ್ಥನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಸುಖವು ನೆಲೆಸು ಇದೆ, | ೯೦ |
ಹೇಲಾಸ್ಮಾತ್ ಕಾರ್ಯನಾತಾಯ ಬುದ್ಧಿನಾಶಾಯ ನಿಧನ | ಯಾಚನು ಮಾನ ನಾನಾಯ ಕುಲನಾಶಾಯ ಭೋಜನಂ # ೯೧ ಆಲಸ್ಯವು ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತದೆ. ಧನಾಭಾವವು ಬುದ್ಧಿ ನಾಶಮಾಡುತ್ತದೆ, ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡುವುದು ಮಾನನಾಶಮಾಡುತ್ತದೆ, ಧರ್ಮಾ ಧರ್ಮ ವಿಚಾರವಿಲ್ಲದೆ ಸಿಕ್ಕಿದಲ್ಲಿ ಭೋಜನ ಮಾಡುವುದರಿ೦ದ ಕುಲನಾಶ ವಾಗುತ್ತದೆ. | ೧ |
ಸೇವಿಕ ಮಹಾವೃಕ್ಷ ಫಲಚ್ಛಾಯಾ ಸಮನ್ವಿತಃ | ಯದಿ ದೈವಕ್ ಫಲಂ ನಾಸ್ತಿ ಛಾಯಾ ಕೇನ ನಿವಾರ್ಯ ಕೀ |೨| ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ನೆರಳು ಕೊಡುವ ದೊಡ್ಡ ಮರವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸ ಬೇಕು. ದೈವವಶಾತ್ ಫಲವಾಗದಿದ್ದರೂ, ನೆರಳನ್ನಾದರೂ ಅದು ಕೊಟ್ಟು ಆಯಾಸವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆ? || ೧೨ ||
ಪ್ರಥಮೇ ಸಾರ್ಜತಾ ವಿದ್ಯಾ ದ್ವಿತೀಯ ನಜಿ೯೦ ಧನ 1 ತೃತೀಯ ನಾರ್ಜಿತಂ ಪುಣ್ಯಂ ಚತುರ್ಥೇ ಕಿಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ? ಆರ೦ಭದಲ್ಲಿ ಎ೦ದರೆ ಶೈಶವಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಗಳಿಸದಿದ್ದರೆ ಎರಡನೆಯ) ಎ೦ದರೆ ಯೌವನಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಧನಗಳಿಸದಿದ್ದರೆ, ಮೂರನೆಯ ಎ೦ದರೆ ಪ್ರೌಢಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಪುಣ್ಯಗಳಿಸದಿದ್ದರೆ, ನಾಲ್ಕನೆಯ ಎ೦ದರೆ ವಾರ್ಥಕ್ಯ ದಲ್ಲಿ (ಮುಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ) ಮಾನವನು ಏನು ಮಾಡಬಲ್ಲನು? || ೯ ||
ನದೀ ಕಾಲೇಚ ಯೇ ವ್ಯಾ ಪರ ಹಸ್ತಗತ೦ ಧನ | ಕಾರ್ಯ೦ ಸ್ತ್ರೀಗೋಚರಂ ಯತ್ ಸ್ಯಾಕ್ ಸರ್ವ ಸದ್ವಿಫಲಂ ಭವೇತ್ | ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಮರಗಳು, ಬೇರೆಯವರ ಕೈ ಸೇರಿದ ಧನವು ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ತಿಳಿದ ಕಾರ್ಯವಿಚಾರವು ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಿಷ್ಪಲವಾಗುವವು. ಕಂದೇಶವಾಸಾದ್ಯ ಕತ೯ಥ೯ ಸ೦ಚಯ?
ಕಂಗೇ ಓ ನೀ೦ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಗೃಹ ಕುತಃ ಸುಖ ಕಶಿಶ್ನ ಮಧ್ಯಾಹಯಕಃ ಕತ ಯಶ ಕಿಟ್ಟಿ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋದರೂ, ಧನಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ೦ದ ಸಾಧ್ಯ? ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲವೆಂದರ್ಥ. ಕೆಟ್ಟ ಮಗನನ್ನು ಹೊ೦ದಿದರೂ ತರ್ಪಣ, ಜಲಲಾಭ ವೆಲ್ಲಿ೦ದ ಸಾಧ್ಯ? ಆಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ದುಷ್ಟ ಗೃಹಿಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಖವೆಲ್ಲಿ೦ದ ಸುಖವೇ ಇಲ್ಲ. ಹೇಳಿ ಬಲಿ ಯಶಸ್ಸೆ೦ದ? ಸಿಗದ
ಕಪೋದೆ ಕ೦ ವಟಿಚಾ ಯಾ ಶಾ ಮಾತ್ರ ದುಷ್ಟ, ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ಪಾಠ ಚೇಪ್ಪ ಕಾಯ೯ ಶೀತಕಾಲೇ ಭವೇದ್ರಪ್ಪ ಗ್ರೀಷ್ಮಕಾಲೇ ಚ ಶೀತಲ ಬಾವಿಯ ತಿಳಿನೀರು, ಆಲದ ಮರದ ನೆರಳು, ಕೃಷ್ಣವರ್ಣದ ಸ್ತ್ರೀ ವತ್ತು ಇಷ್ಟವಿರುವ ಮನೆ ಇವು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಯಾಗಿಯೂ ಸೆಕೆಗಾಲ ದಲ್ಲಿ ಸ೦ಪಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. # ೯೬ || ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅತಿಶಯವಾಗಿ ತಿರುಗಾಡುವಿಕೆಯು ವಿಷದಂತೆ ಅನಿಷ್ಟ ಕಾರಕವು. ಅರಸನು ಅನುಕೂಲವಾಗಿರುವುದು ವಿಷವು... (ಅರೆ ಸಮು ಅನುಕೂಲನಾದರೆ ಅವನ ಮು೦ತ್ರಿಗಳ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಬೇಕಾದೀತು ಅಥವಾ ರಾಜನೇ ಕೋಪಿಸಿಕೊ೦ಡರೆ ಪ್ರಾಣ ಹಾನಿ ಸಂಭವವಿದೆ, ಎಂಬ ಕ್ಯಾಡಿ ಭಾವ) ಅನಾಸಕ್ತನಾದವನು ತನ್ನ ಸ್ತ್ರೀಗೆ ವಿಹ ಪ್ರಾಯನು, ಲಕ್ಷ ಮಾಡದ ರೋಗವೇ ವಿಷವು : ೯೬)
ದುರಧೀಶಾ ಎಷ ವಿದ್ಯಾ ಅಜಿಗಳ ಭೋಜನ, ವಿಷ ವಿಷ೦ ಗೋಷ್ಠಿ ದರಿದ್ರ ವೃದ್ಧಸ್ಯ ಕರುಣೀ ವಿಹಂ ಹಶಿಕ್ಷಕ ವಿದ್ಯೆಯು ವಿಷವು.. (ವಿಪರೀತ ಫಲಕಾರಿಯಾಗಬಹುದಾ ದುದರಿ೦ದೆ೦ಟ ಭಾವ ) ಅಜೀರ್ಣವಾದಾಗ ಹೋಜನವು ವಿಷವು (ರೋಗ ಪು೦ಟಾಗಬಹದ ಹ೦ದದಿ೦ದು ಭಾವ) ದರಿದ್ರನೊಡನೆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರುವುದು ಬ೦ಧನಗಳ ಸ೦ಗದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಸ೦ಭಾಷಣಾದಿಗಳಿ೦ದ ಆದರೆ,ಪರಿದ್ರನೊಡನೆ, ಸಂಗವು ಅವನಿಗೆ ಅತಿಶಯ ವಾದ ಕಷ್ಟಗಳಿರುವುದರಿಂದ ಕಷ್ಟದಾಯಕವೇ ಆಗಬಹುದೆಂಬ ಭಾವ ಏಸರು. Page 10 (12/20) ರಾತ್ರಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲರಂತೆಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ, ಬಗೆಯ ಪಾಪಿಪ್ಪಲಾದ ಸ್ತ್ರೀಯರು ನಾಶಹೊ೦ದುವರು. ಸ್ವಲ್ಪವೆ ಬೀ ವನ್ನು ಬಿತ್ತಿದಲ್ಲಿ, ಗಡ್ಡೆಯು ನಿಷ್ಪಲವಾಗುತ್ತದೆ, ಸೇವಕರ ದೋಷದಿಂದ ವೇದಜ್ಞರಿಲ್ಲದ ಇದ್ದವು ಆಪ್ರಾಶಸ್ತ್ರವು, ನಿರಲವು, ದಕ್ಷಿಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಯಜ್ಞವು ವಿಫಲವು. ವಿಫಲಳು, ನಾಯಕನಿಲ್ಲದ ಸೇನೆಯು ವಿಫಲ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. (ಶತ್ರುಗಳು ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಬಹುದಾದುದರಿ೦ದೆ೦ಬ ಭಾಗ) || ೧೦೦ || ನಾಲ್ಕು ವೇದಗಳ ವೇದಾ೦ಗಗಳ (ಎಂದರೆ, ಶಿಲ್ಪ, ಕಲ್ಪ, ವ್ಯಾಕ ರಣ, ನಿರುಕ್ತ, ಛ೦ದೋ ಜ್ಯೋತಿಷಗಳು) ಇವನ್ನು ತಿಳಿದವನ ಜ ಮಂಗಲಕರ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುವವನ ರಾಜಪರೋಟ ಮ: | non |
ಪ್ರವೀಣ: ಶ್ರೇಷಣಾ ಧ್ಯಕ್ಷ ಧರ್ಮಾಧ್ಯಕ್ಷ ವಿಧೀಯತೇ ಲೀಗನ, ಚಂಕ್ರವುಳ್ಳವನ ವಿದ್ಯಾದಿಗೆ ಪಕ್ಷ | ೧೨ | ೧೪೦ ನಿಂದ) ನಿಯಮಿಸಲ್ಪಡುವವರು, || ೧೦ || ತಕ ೧೪೯
ಆಯುರ್ವೇದ ಕೃತಭಾಸ ಸರ್ವೇ ಸಾ೦ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನ | ಆರ್ಯಶೀಲಗುಣೋಪೇತ ಏಸ ವೈ ವಿಧೀಯತೇ | ಆಯುರ್ವೇದ. ಎ೦ದರೆ ಟಿಕಿತ್ಸಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆಗಡೆದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸುದರ್ಶನನಾಗಿಯೂ, ಸುಚರಿತ್ರನೂ ಗುಣಸಂಪನ್ನನೂ ಆಗಿರುವ ಮನೆ ಪ್ರತ) ವೈದ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎ೦ದರೆ ಇ೦ಥ ಲಕ್ಷ ಇರುವವನೇ ಮಾತ್ರ ವೈದ್ಯನು || ೧೦೩ ||
ಸಕೃದು ಗೃಹೀತಾರ್ಥೋ ಲಘ ಹ ಜಿನಾಕ್ಷರ | ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಮಾಲೋಕೀ ಪ್ರಕೃಷ್ಟೋ ನಾನಲೇಖಕ || ೧೪ | ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವವನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸನ್ನು, ಅಕ್ಷರ ಪಾಥ ವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಲ್ಲವನು, ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಓದಿದವರು. ಇ೦ಥ ಮನುಷ್ಯನು ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಲೇಖಕನಾಗುವನು || ೧೦೪ ||
ಸಮಸ್ತ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಯೋ ವಾಹನೇ ಇಟಿತ ಶ್ರಮಃ | ಶೌರ್ಯ ನೀಯಗುಣಿನೇಹ: ಸೇನಾಧ್ಯಕ್ಷ ವಿಧೀಯತೇ || ೧೫ || ಸರ್ಪ, ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನೆ, ಕುದುರೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಎಲ್ಲ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ೦ಸಿಕ ಪರಿಶ್ರಮವುಳ್ಳವನೆ. (ಅಶ್ವ ಸವಾರಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭೆ ಹೊ೦ದಿದವನು) ಬಲ, ಪರಾಕ್ರಮ, ವಿವೇಕಾದಿ ಗುಣಗಳಿ೦ದ ಯುಕ್ತನ ಇ೦ಥ ಮಾತುಷ್ಯನು ಸೇನಾಪತಿಯಾಗಿ (ಅರಸನ೦ದ) ಮಾಡಲ್ಪಡುವನು (ಇ೦ಥವನೇ ಪರಮೋಚಕಾರಿಯಾಗಿ ಮೇಣ ಹತಿಯು ಎಂಬ ಭಾವ) ಮೇಧಾವೀ ವಾಕ್ಸಟ 1 ಪ್ರಾಚ್ಯ ಸರಣಿ ಶಕ್ಷಳ ಅಂಗಿಹಾಕಾರ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಿಯರನ
ಅಪ್ರಮಾದೀ ಸದಾ ರಕ್ಷ ಪ್ರಜಾ ಸ ದರ್ಶನನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಕಪ್ಪಕಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಕ Il nor ಯಾರಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಬುದ್ಧಿ, ಇಲ್ಲವೋ ಅಂಥವನಿಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರದಿ೦ದೇನು ದೇನು ಪ್ರಯೋಜನ? ಯಾವ ಪ್ರಯೋಜನವೂ ಇಲ್ಲ, 1 or 11
ನನ್ನಕ್ಷರಾಕ ಬೇಕೇ ಭಕ: 46 ಕಂಸ್ಕ ಎಲ್ಲಿ ಕೆಪ್ರೀಕ್ರಿಯರು ಇರವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ಏನು ಮಾಡ ಬಲ್ಲನ ಬಟ್ಟೆ ಬರೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಅಗಸನ ಜೀವನವು ನಾಗದೆ ಥ 1 fine | 90.