:

ವರದಿಗಾರರು : ಮೀನಾಕ್ಷಿ ರಮೇಶ್ ರಾಠೋಡ್ || ಸ್ಥಳ : ಬೆಂಗಳೂರು
ವರದಿ ದಿನಾಂಕ : 14-03-2025

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಎಂಟ್ರಿ ಕೊಡಲಿದೆ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌: ಸಿಗುತ್ತಾ ಕೇಬಲ್‌, ಟವರ್‌ ರಹಿತ ಹೈಸ್ಪೀಡ್‌ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ !

ಭಾರತದ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಕಾಲ ಸನ್ನಿಹಿತವಾಗಿದೆ. ಟವರ್‌ ರಹಿತ ಹೈಸ್ಪೀಡ್‌ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವೆಯನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಲು ದೇಶದ ಎರಡು ದೈತ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಮುಂದಾಗಿವೆ. ವಿಶ್ವದ ನಂ.1 ಶ್ರೀಮಂತ ಎಲಾನ್‌ ಮಸ್ಕ್‌ ಅವರ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ ಜೊತೆ ಮಹತ್ವದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಜಿಯೋ ಮತ್ತು ಭಾರ್ತಿ ಏರ್ಟೆಲ್‌ ಸಹಿ ಹಾಕಿವೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಉಪಗ್ರಹ ಆಧರಿತ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನಿಟ್ಟಿವೆ. ಟೆಕ್ ಬಿಲಿಯನೇರ್ ಮಸ್ಕ್ ಅವರ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೇವೆಯ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ಭಾರತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ.

ಏನಿದು ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್?‌ ಇದು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ? ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸ್ಪೀಡ್‌ ಹೇಗಿರುತ್ತೆ? ವೆಚ್ಚ ಎಷ್ಟಾಗುತ್ತೆ? ಭಾರತಕ್ಕೆ ಯಾವಾಗ ಬರುತ್ತೆ? ಒಪ್ಪಂದ ಏನು? ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇದು ಯಾಕೆ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ?

ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ ಎಂದರೇನು?: ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಪೇಸ್‌ಎಕ್ಸ್ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೇವೆಯಾಗಿದೆ.

ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದು ಯಾವಾಗ?: ಎಲಾನ್‌ ಮಸ್ಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್‌ ಕಂಪನಿ ಸ್ಪೇಸ್‌ಎಕ್ಸ್‌ನಿಂದ 2019ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.

ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತೆ?: ಬಳಕೆದಾರ ಸಾಧನವು (User Device) ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿರುವ ಉಪಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿರುವ ಗ್ರೌಂಡ್‌ ಸ್ಟೇಷನ್‌ಗೆ ಡೇಟಾವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಡೇಟಾವನ್ನು ಉಪಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಮತ್ತೆ ಬಳಕೆದಾರರ ಮೋಡೆಮ್ ಮತ್ತು ಉಪಗ್ರಹ ಡಿಶ್‌ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತದೆ. ಇದು ತಡೆರಹಿತ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಬಲ್‌ಗಳು, ಫೈಬರ್ ಅಥವಾ ಫೋನ್ ಲೈನ್‌ಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರಲ್ಲ. ಕೇಬಲ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಫೈಬರ್-ಆಪ್ಟಿಕ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪೂರೈಕೆದಾರರಂತಲ್ಲದೆ, ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸುತ್ತುವ ಸಣ್ಣ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಅನ್ನು ಬೀಮ್ ಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹಾಕುವುದು ಅಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಥವಾ ತುಂಬಾ ದುಬಾರಿಯಾಗಿರುವ ಗ್ರಾಮೀಣ, ದೂರದ ಅಥವಾ ತಲುಪಲು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಇದು ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ.

ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸ್ಪೀಡ್‌ ಎಷ್ಟಿರುತ್ತೆ?: ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ವೇಗವು 220 Mbps ವರೆಗೆ ತಲುಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್, ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್, ಗೇಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಕೆಲಸದಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಇದು ನೆಲ-ಆಧಾರಿತ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಭಾರತದ ವಿಶಾಲವಾದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೋರಾಡುವ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ Starlink ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ?: 2024 ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 7,000 ಉಪಗ್ರಹಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದು, 46 ಲಕ್ಷ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವೆಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ದರ ಎಷ್ಟಿದೆ?: ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಸೇವೆಗೆ 120 ಡಾಲರ್‌ (10,430 ರೂ.) ಇದೆ. ಉಪಕರಣಗಳಿಗೆ 349 ಡಾಲರ್ (30,334‌ ರೂ.) ಇದೆ. ಮೊಬೈಲ್ ಯೋಜನೆಗಳು ಅಗ್ಗವಾಗಿವೆ ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ ವೇಗವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಆಫ್ರಿಕಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ದರ?: ಕೀನ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳಿಗೆ 10 ಡಾಲರ್‌ (ಅಂದಾಜು 844 ರೂ.) ದರವನ್ನು ವಿಧಿಸಿದೆ. ಬೋಟ್ಸ್ವಾನಾ, ಮಡಗಾಸ್ಕರ್, ಜಾಂಬಿಯಾ ಮೊದಲಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 2,433 ರೂ. ನಷ್ಟಿದೆ.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ್ರೆ ದರ ಎಷ್ಟಾಗಬಹುದು?: ಸ್ಥಿರ ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್‌ನಿಂದ ಪ್ರತಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸರಾಸರಿ ದರ ಸುಮಾರು 6ರಿಂದ 8 ಡಾಲರ್‌ ಆಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಆದರೆ, ದರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಜಿಯೋ ಮತ್ತು ಏರ್‌ಟೆಲ್‌ ಇದುವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿಲ್ಲ.

5ಜಿ ಗಿಂತಲೂ ವೇಗ?: 5G ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ಗಿಂತ ವೇಗವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎರಡೂ ವೇಗದ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ 5G ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ. 5ಜಿಯು 2 Gbps ವರೆಗಿನ ವೇಗವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಸರಾಸರಿ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ವೇಗ 50 Mbps ಮತ್ತು 1 Gbps ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 250 Mbps ವರೆಗಿನ ವೇಗವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಲೋಡ್ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು.

ಭಾರತಕ್ಕೂ ಬರುತ್ತಾ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್?‌: ದೇಶದ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ನ ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸಲು ಮಸ್ಕ್‌ ಒಡೆತನದ ಸ್ಪೇಸ್‌ಎಕ್ಸ್‌ ಜೊತೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿರುವುದಾಗಿ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಜಿಯೋ (Jio) ಮತ್ತು ಭಾರ್ತಿ ಏರ್‌ಟೆಲ್‌ (Airtel) ತಿಳಿಸಿವೆ. ಸ್ಪೇಸ್‌ಎಕ್ಸ್, ಭಾರತೀಯ ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಭದ್ರತಾ ಅನುಮತಿಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಭಾರತದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಏಕೆ ಮುಖ್ಯ? : ಭಾರತವು ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ 67 ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈಗಲೂ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ (2024ರ GSMA ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ). ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು ವಿರಳವಾಗಿರುವ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಅಂತರವನ್ನು ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೌಲಭ್ಯದಿಂದ ವಂಚಿತವಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಇದು ತಲುಪಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಟೆಲಿಕಾಂ ಕಂಪನಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.

ವಿಳಂಬ ಯಾಕಾಯ್ತು?: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ನ ಪೂರ್ಣ-ಪ್ರಮಾಣದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉಡಾವಣೆಯು ಕೆಲವು ವಿಳಂಬಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸವಾಲುಗಳಿಂದಾಗಿ. ಕಂಪನಿಯು 2020 ರಿಂದ ಆಯ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಟಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತು. ಕೊನೆಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಬೀಟಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತ್ತು. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಟೆಲಿಕಾಂ ಯೂನಿಯನ್‌(ITU) ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಪಗ್ರಹಗಳ (Satellite) ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರ ಲಿಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಂ ಹರಾಜು ಮೂಲಕವೇ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಜಿಯೋ ಹರಾಜು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮೂಲಕವೇ ಪರವಾನಗಿ ಹಂಚಿಕೆಗೆ ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದಿದ್ದರಿಂದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು.

ಆತಂಕ ಏನು?: ಅಮೆರಿಕ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಭಾವ: US ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಅದರ ಗುಪ್ತಚರ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಗಳು ಕಣ್ಗಾವಲು ಮತ್ತು ಡೇಟಾ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ್ಕೆ ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಅವಕಾಶ ನೀಡಬಹುದು. ಮಸ್ಕ್‌ನ ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು US ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ನಡುವಿನ ಕೆಲವು ಒಪ್ಪಂದಗಳು ನಡೆದಿದೆ. ಇದು ಅಮೆರಿಕದ ಕಾನೂನಿನ ಅನ್ವಯವೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ.‌

ಡ್ಯುಯಲ್-ಯೂಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ: ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಅದರ ಸಂಭಾವ್ಯ ದುರುಪಯೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲಗೆಳೆಯುವಂತಿಲ್ಲ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು: ಸ್ಟಾರ್‌ಲಿಂಕ್‌ನ ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಮತ್ತು ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್‌ನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಭಾರತದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಕೇಳಿ ಬಂದಿವೆ.